تاریخچه
اولین جاندار تراریختی در سال 1973 توسط استنلی کوهن و هربرت بویر ایجاد شد .
پس از ایجاد اولین موجود ترارختی طی کنفرانسی تحقیقاتی تصمیماتی جهت کنترل و نظارت بر این تکنولوژی جدید اتخاد شد .
نتیجه این کنفرانس این بود که دستکاری ژنتیکی به شرطی می تواند صورت بگیرد که در حیطه ی قوانین انیستتوی بین المللی سلامت آمریکا باشد. واژه ی حیوان تراریخته اولین بار توسط گاردن در سال 1980 به کار برده شد
ترانسژنیک چیست؟؟
تراریخت یا ترنسژنیک Transgenic
سازی فرایندی است که طی آن موجودی با ویژگیهای جدید ایجاد میشود.
در فرایند تراریختی، ژن یا ژنهایی از یک موجود به موجود دیگر منتقل میشود. با انتقال ژن جدید به سلول یا موجود زنده ویژگی جدیدی در آن موجود ایجاد میشود. موجودی که به این ترتیب دچار تغییر در ماده ژنتیکیخود شده یا به عبارتی اصلاح ژنتیکی شده است را موجوددستورزی شده genetically modified organism یا به اختصار GMO
میگویند
اهمیت وکاربرد تولید حیوانات تراریخته
تولید حیوانات تراریخته از جنبه های مختلف اهمیت دارد:
1- افزایش سرعت رشد حیواناتی و بازده بیشتر تولید محصول
2- مقاومت بیشتر در برابر بیماری ها
4- تولید ترکیبات دارویی در شیر
5- تولید حیواناتی که قادر به تامین هموگلوبین انسانی باشند
6- تولید حیواناتی که قادر به تامین اندام ها (قلب) برای انسان باشند
7- تولید شیر شبیه شیر انسان
8- تغییر ترکیبات شیر (لاکتوز، لیزوزیم، …)
بیو فارمینگ)داروخانه زنده)
تولید تجاری فرآورده های دارویی در مایعات بدن حیوانات ترانس ژنیک و تولید پروتئین های نوترکیب در باکتریها از مدتها قبل مورد استفاده قرار گرفته اند. تولید پروتئین های نوترکیب برای عدم تشکیل لخته های خون در بیماران قلبی و بعد از اعمال جراحی و همچنین تولید ترکیبات دارویی و هورمونها در شیر و خون دامها نظیر انسولین در شیر، اهمیت کاربرد حیوانات تراریخته را بیشتر نموده است.
کاربرد در پزشکی
هم اکنون به عنوان مدلهایی برای بررسی بیماریهای انساناستفاده میشود(disease model) امّا به علت کوتاه بودن سن موش نسبت به انسان، چندان مناسب نیست. گفته میشود که مدلهای دامی (گوسفند، گاو، خوک و …) مناسبتر هستند
اولین حیوانات تراریخته خاورمیانه
نخستین حیوانات تراریخته «ترنس ژن» خاورمیانه که در پژوهشکده رویان متولد شدند، شنگول و منگول نام گرفتند.
از «رویانا» شبیه سازی شده تا «شنگول» و «منگول
۱۱ مردادماه ۸۵ : ▪ تولد و مرگ نخستین حیوان شبیهسازی خاورمیانه
اول مهرماه ۸۵ : ▪ تولد نخستین گوسفند حاصل از لقاح خارج رحمی و بلوغ آزمایشگاهی تخمک در ایران
هشتم مهرماه۸۵ :▪ تولد «رویانا» دومین گوسفند شبیهسازی شده در ایران
۱۵ اردیبهشت ۸۷ : ▪تولد «بووانا»، نخستین گوساله حاصل بلوغ آزمایشگاهی تخمک و باروری خارج رحمی در ایران .
۲۹ اسفند ۸۷ : ▪ تولد چهار بزغاله حاصل از لقاح آزمایشگاهی
۲۶ فروردین۸۸ : تولد «حنا»، نخستین بز شبیه سازی شده خاورمیانه
۲۰ تیرماه۸۸ :▪ تولد «بنیانا» نخستین گوساله شبیهسازی شده در کشور
سوم مرداد ۸۸ :
▪تولد «تامینا» و شبیهسازی سرنوشت شوم «بنیانا» برای دومین گوساله شبیهسازی شده ایران!
۱۹ دی ماه ۸۸ :تولد «شنگول» و «منگول»، نخستین بزغالههای تراریخته در ایران
سرانجام پس از سالها تلاش پیگیر و تحقیقات مستمر، نخستین دامهای تراریخته با قابلیت تولید فرآوردههای دارویی در مجتمع تحقیقاتی پژوهشگاه رویان در تهران به دنیا آمدند.
دکتر گورابی، رییس پژوهشگاه رویان اظهار کرد: بزهای تراریخته تولیدی که حامل ژن تولید پروتئین نوترکیب انسانی موثر در درمان مبتلایان هموفیلی نوع B هستند ۲۸ مرداد ماه سال جاری انتقال جنین شده و ۱۹ دی ماه سال جاری در مجتمع تحقیقاتی جهاد دانشگاهی در هلاجرد تهران متولد شده اند پس از بزرگ شدن در شیر خود فاکتور ۹ انعقادی خواهند داشت.
این پروتئین نوترکیب در بدن انسان در کبد سنتز شده و در اثر اختصاص در تولید آن فرد به هموفیلی نوع B مبتلا میشود، لذا مصرف فرآورده دارویی تولیدی از شیر این دامها میتواند در درمان این بیماری موثر باشد.