پلاسمید چیست ؟
پلاسمید یک مولکول dsDNA حلقوی است
که وارد باکتری میشود و همانند سازی آن داخل سیتوپلاسم باکتری و بطور
مستقل از ژنوم باکتری انجام میگیردوبه آسانی هم از باکتری استخراج میشود.
هر پلاسمید دارای یک(ori) Origin of Replication ( منشاء همانند سازی )
است که همانند سازی پلاسمید از آن نقطه شروع میشود . قسمتی از ترادف
پلاسمید که برای تعدادی از Restriction enzyme ها فقط یک جایگاه برش دارد و
این آنزیم ها در قسمتهای دیگر ترادف پلاسمید جایگاه برش ندارند Multiple
Cloning Site گفته میشود وبرای تهیه Recombinant DNA از آن استفاده
میشود یعنی مولکول DNA خارجی در این قسمت کلون ( Clone ) میگردد. تعدادی
از پلاسمید ها در طبیعت یافت میشوند (در باکتریها و مخمرها ) ولی در مقایسه
با کروموزوم سلول میزبان بسیار کوچکتر می باشند و اغلب در خارج کروموزوم
باکتری دیده میشوند.( تعدادی از پلاسمید ها برای کارهای خاصی در آزمایشگاه
طراحی و ساخته شده اند ). اگر چه پلاسمیدها برای زندگی سلول باکتری ضروری
نیستند ولی حاوی ژن مقاومت به یک آنتی بیوتیک میباشند که برای کارهای
مهندسی ژنتیک لازم و ضروری است. بعضی از پلاسمیدها تعداد زیادی کپی در داخل
سلول باکتری دارند که بنام High copy number plasmid گفته میشوند(همانند
سازی این پلاسمید ها به کروموزوم باکتری بستگی ندارد) و Relaxed Plasmid
هم گفته میشوند . تعداد دیگری از پلاسمیدها تعداد کپی محدود تری در داخل
سلول باکتری ایجاد میکنند که بنام Low copy number plasmid معروف هستند و
باکتری شدیدا” Replication آنها را کنترل میکند و به Stringent Plasmid هم
معروف میباشند. با تغییراتی که در Sequence پلاسمید ها ایجاد میکنند صفات
خاصی در آنها بوجود می آید که در مهندسی ژننتیک استفاده میشوند .چنانچه
ori دو پلاسمید از یک منشا باشند هنگام ترانسفورماسیون با هم رقابت کرده و
فقط یکی از آنها وارد باکتری میشود اما اگر منشا ori انها با هم اختلاف
داشته باشد هنگام ترانسفور ماسیون دو پلاسمید نیز میتوانند وارد یک سلول
بشوند ( این مسئله در کارهای کلونینگ اهمیت خاصی دارد ).